Ósemki, potocznie zwane zębami mądrości, to ostatnie zęby trzonowe pojawiające się zazwyczaj między 17. a 25. rokiem życia. Wokół ich usuwania narosło wiele mitów i wątpliwości – część osób uważa, że skoro są zdrowe i nie bolą, nie ma powodu ich usuwać, inni zaś słyszeli, że lepiej zapobiegawczo je usunąć, aby uniknąć problemów w przyszłości. Warto zatem przyjrzeć się argumentom za i przeciw ekstrakcji zdrowych ósemek.
Dlaczego ósemki budzą tyle kontrowersji?
Zęby mądrości są reliktem ewolucyjnym – kiedyś służyły człowiekowi do rozdrabniania twardego i surowego pokarmu. Obecnie, w dobie miękkiej i przetworzonej diety, ich rola jest znacznie mniejsza. Co więcej, ewolucja spowodowała, że u wielu osób szczęki są zbyt wąskie, aby ósemki mogły prawidłowo wyrosnąć. W efekcie często dochodzi do ich nieprawidłowego wyrzynania, zatrzymania w kości czy nacisku na sąsiednie zęby.
Argumenty przemawiające za usunięciem zdrowych ósemek
Istnieje kilka powodów, dla których stomatolodzy niekiedy zalecają usuwanie ósemek Gdynia, nawet jeśli nie są one objęte próchnicą czy stanem zapalnym:
- ryzyko stłoczenia zębów – ósemki mogą przesuwać sąsiednie zęby, co bywa problemem zwłaszcza po zakończonym leczeniu ortodontycznym,
- trudności w higienie – ich położenie w tylnej części łuku sprawia, że są trudniej dostępne podczas szczotkowania i nitkowania, co zwiększa ryzyko próchnicy i chorób dziąseł,
- częste stany zapalne dziąseł – częściowo wyrznięte ósemki mogą prowadzić do nawracających stanów zapalnych, spowodowanych gromadzeniem się bakterii pod płatem dziąsłowym,
- problemy chirurgiczne w przyszłości – u młodych osób proces gojenia po ekstrakcji jest zazwyczaj łatwiejszy i szybszy niż u starszych, dlatego część specjalistów rekomenduje wcześniejsze usunięcie ósemek, zanim zaczną sprawiać kłopoty.
Kiedy lepiej zachować zdrowe ósemki?
Mimo że profilaktyczna ekstrakcja bywa praktykowana, nie zawsze jest konieczna. W wielu przypadkach zdrowe ósemki mogą pozostać w jamie ustnej przez całe życie bez powodowania żadnych dolegliwości. Usuwanie nie jest wskazane, jeśli:
- zęby są całkowicie wyrznięte i ustawione prawidłowo w łuku,
- nie powodują stłoczenia ani ucisku na sąsiednie zęby,
- można utrzymać ich prawidłową higienę,
- nie występują stany zapalne ani torbiele wokół korzeni.
Decyzja powinna być zawsze poprzedzona dokładną diagnostyką radiologiczną, np. zdjęciem pantomograficznym lub tomografią komputerową, która pokazuje ułożenie ósemek w kości i ich relację do struktur anatomicznych.
Potencjalne powikłania związane z zatrzymanymi ósemkami
Najwięcej problemów sprawiają tzw. zatrzymane ósemki, które nie mają miejsca do prawidłowego wyrznięcia się i pozostają częściowo lub całkowicie schowane w kości. Mogą one prowadzić do powikłań takich jak:
- resorpcja korzeni sąsiednich zębów,
- powstawanie torbieli w obrębie kości,
- przewlekłe stany zapalne,
- ból i szczękościsk utrudniający normalne funkcjonowanie.
W takich przypadkach usunięcie ósemek jest jednoznacznie zalecane.
Czy usuwanie zdrowych ósemek jest bezpieczne?
Zabieg ekstrakcji ósemek jest rutynową procedurą wykonywaną w znieczuleniu miejscowym. W niektórych sytuacjach, zwłaszcza gdy ząb jest zatrzymany lub położony blisko nerwów, może być konieczne przeprowadzenie go w warunkach chirurgicznych. Choć wiąże się on z pewnym dyskomfortem i okresem rekonwalescencji, w większości przypadków gojenie przebiega prawidłowo, a powikłania są rzadkie.
Usuwać czy nie usuwać?
Decyzja o usunięciu zdrowych ósemek powinna być podejmowana indywidualnie, po konsultacji ze stomatologiem i wykonaniu odpowiednich badań obrazowych. W wielu sytuacjach ich zachowanie jest możliwe i bezpieczne, pod warunkiem że pacjent regularnie kontroluje stan jamy ustnej i dba o higienę. Z kolei w przypadku ryzyka stłoczeń, częstych stanów zapalnych lub planowanego leczenia ortodontycznego profilaktyczna ekstrakcja może okazać się najlepszym rozwiązaniem.
